Atlas chmur

O Atlasie chmur zrobiło się głośno dzięki ekranizacji. To zresztą jeden z wielu takich przypadków, nawet w ciągu ostatnich kilku miesięcy. Wyznając zasadę "Najpierw książka, potem film", czym prędzej sięgnąłem po powieść Davida Mitchella.

Atlas chmur to niezwykła książka. Autor zawarł w niej sześć mini-powieści, a każda z nich całkowicie różni się od pozostałych. I w tym tkwi właśnie niepowtarzalność dzieła Mitchella. Każdy z rozdziałów rozgrywa się w innych ramach czasowych oraz pisany jest innym stylem. Zwięźle postaram się je opisać.

Historia zaczyna się od dziennika pokładowego XIX-wiecznego notariusza Adama Ewinga, podróżującego z Australii do San Francisco. Jest to najcięższa część książki, a to przez staroświecki język, jakim posługuje się Ewing w swoim pamiętniku. Rozdział z dziennikiem urywa się nagle, by przejść do kolejnej historii - listów muzyka Roberta Frobishera z lat 30. XX wieku. W tym fragmencie już skutecznie wciągnąłem się w powieść, m.in. dzięki barwnym postaciom. Po listach następuje thriller z Luisą Rey w roli głównej. Jest to dziennikarka starająca się ujawnić prawdę o grożącym katastrofą reaktorze elektrowni. Także ta historia urywa się w momencie, w którym czytelnik w tradycyjnej powieści zmuszony zostałby do przeczytania kolejnego rozdziału. Upiorna udręka Timothy'ego Cavendisha to humorystyczna partia Atlasu chmur, opowiadająca o sześćdziesięciolatku z sardonicznym usposobieniem, któremu cały świat najwyraźniej postanowił rzucać kłody pod nogi. Po tej części przenosimy się do przyszłości. W formie wywiadu poznajemy Sonmi~451, sztucznie wytworzoną fabrykantę, usługującą niegdyś w podziemnej kantynie. Ostatni fragment to już upadek cywilizacji, czy jakby powiedział bohater będący narratorem tej części, "cylwizacji". Do języka mieszkańca hawajskiej wioski, podobnie jak w przypadku dziennika Ewinga, trzeba się przyzwyczaić. Po zakończeniu rozdziału z Zachariaszem następuje ponownie szokująca historia Sonmi~451, przezabawna część o Timothym Cavendishu, pełne napięcia dalsze losy Luisy Rey, następne listy Roberta Frobishera i zaskakująca końcówka z Adamem Ewingiem. Koło się zamyka.

Opis bądź co bądź długi, ale chciałem choć trochę przybliżyć sylwetki głównych bohaterów. David Mitchell stworzył kolaż różnych gatunków i co więcej, znakomicie odnalazł się w każdym z nich. Gdyby rozwinąć poszczególne części i wydać je jako osobne powieści, zapewne również odniosłyby jakiś sukces. Ale w tym właśnie tkwi siła Atlasu chmur, że bohaterowie odnajdują swoje cząstki poprzez meandry dziejów (że pozwolę posłużyć się tym ładnym określeniem z opisu na tyle okładki). I tak: muzyk czyta dziennik pokładowy, dziennikarka listy Frobishera, Cavendish powieść o Luisie Rey, fabrykanta ogląda losy Timothy'ego w postaci filmu, a Zachariasz opowiada o bogini Sonmi. Pojawia się także parę innych nawiązań pomiędzy losami bohaterów. Prawdę mówiąc spodziewałem się, że będzie ich więcej, ale okazały się one bardzo delikatne.

Ponownie wspomnę o języku. O sześciu różnych językach pojawiających się w powieści. To naprawdę świadczy o wielkości autora. Miszmasz gatunków musiał być sporym wyzwaniem, z którym Mitchell doskonale sobie poradził. Większość autorów odnajduje się tylko w jednym, ale nie David Mitchell. Chociażby z tego powodu warto przeczytać Atlas chmur. Ciekawie przedstawia się również geneza tytułu, ale o tym możecie dowiedzieć się sami.

Być może nie doceniam książki, podsumowując ją oceną tylko dobrą, ale jednak takie odczucie pozostawił na mnie Atlas chmur. Choć żałuję, że nie pojawiło się w niej więcej iskier pomiędzy żyjącymi w różnych czasach bohaterami, to niewątpliwie jest to dzieło, z którym warto się zapoznać.

Ocena: dobra

A jak Wam podobał się Atlas chmur? Która część najbardziej przypadła Wam do gustu? I czy ekranizacja sprostała Waszym oczekiwaniom? :)